معرفی انواع برنامه زمانبندی پروژه از MSP تا پریماورا و روش&zwnjهای آنلاین جذاب
به گزارش چای قند پهلو، زمانبندی از اقدامات مهم در اجرای پروژه های کوچک و به ویژه عظیم است. برنامه های مختلفی برای زمانبندی پروژه در دسترس پیمانکاران و مهندسان واقع شده است. انواع برنامه های زمانبندی بر اساس ویژگی هایی که دارند، هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. در این مقاله از ویکی ساختمون قصد داریم تا به معرفی، آنالیز و تهیه انواع برنامه زمانبندی با روش های مختلف بپردازیم.
در کمتر از یک دقیقه هزینه ساخت و برنامه ساخت پروژه خود را از متری چند دریافت نمایید.
انواع روش تهیه برنامه زمانبندی
روش های مختلفی به منظور ترسیم و تهیه برنامه زمانبندی مورد استفاده قرار می گیرد که به طور کلی می توان آن ها را در 5 دسته زیر قرار داد.
- زمانبندی نوشتاری (Narrative Schedule)
- زمانبندی خطی (Linear Schedule)
- گانت چارت یا نمودار میله ای (Gantt Chart)
- روش جهت بحرانی (Critical Path Method)
- روش زنجیره بحرانی (Critical Chain Method)
روش زمانبندی نوشتاری
با توجه به زمان بر بودن به ویژه در پروژه های عظیم، اغلب در پروژه های کوچک تر استفاده می شود. تمامی اقدامات و فعالیت هایی که باید در خصوص پروژه، پیمانکار و کارفرما صورت گیرد به صورت مکتوب در می آید.
روش زمانبندی خطی
از این روش به منظور زمانبندی پروژه هایی که شامل فعالیت های خطی یا به عبارتی تکرار شونده می شود، استفاده می نمایند. پروژه هایی که شامل فعالیت های تکرار شونده هستند را می توان به 2 گروه تقسیم کرد. اول پروژه هایی که بر اساس محل و مکان هستند و دوم پروژه هایی که بر اساس فاصله هستند.
مثال هایی از پروژه هایی که بر اساس مکان هستند شامل مجتمع های چند واحدی و ساختمان های بسیار بلند (آسمان خراش ها). در حالی که مثال هایی از پروژه هایی که بر اساس فاصله (جهت) هستند شامل پروژه های خطوط لوله و پروژه های ساخت عظیمراه ها هستند.
روش خط تعادل (LOB) برای پروژه هایی که بر اساس مکان و نقطه اند به کار برده می شود و روش برنامه ریزی خطی (LSM) برای پروژه هایی که بر اساس فاصله و جهتند، به کار برده می شود.
روش خط تعادل یک روش نسبتاً ساده و مناسب برای زمانبندی میان مدت تا دراز مدت پروژه های تکرار پذیر است. این روش یک روش زمانبندی مبتنی بر منابع با دغدغه اصلی حفظ پیوستگی کار و استفاده کار آمد از منابع درگیر است.
برای پروژه هایی که بر اساس مکان هستند، کارگران کارهای مجزایی برای تکمیل واحد های مشابه (برای مثال واحد های آپارتمانی، طبقات ساختمان بلند) در یک یا چند واحد در فضا انجام می دهند. فعالیت های تکراری با استفاده از تکنیک خط تعادل (LOB) برنامه ریزی می شوند، اما اساسا برای پروژه های ساختاری تکرار شونده که اساس مکانی دارند، روش خط تعادل (LOB) توسط افراد دست اندرکار صنعت فراوری به کار برده می شود.
بعضی از اسم هایی که در ادبیات منتشر شده برای این روش در نظر گرفته شده عبارت است از روش ساخت عمودی، روش برنامه ریزی فضای زمانی، فرایند برنامه ریزی فعالیت تکراری، برنامه ریزی منطق عمودی و افقی.
روش برنامه ریزی خطی (LSM) برای پروژه هایی که بر اساس فاصله (جهت) هستند، عملنمودها به طور پیوسته در طول جهت افقی پروژه انجام می گیرند. عظیمراه ها، راه آهن، تونل ها و خطوط لوله از این جمله هستند. روش برنامه ریزی خطی برای برنامه ریزی پروژه هایی که بر اساس جهت هستند، بسیار مفید و آموزنده است.
منشا زمانبندی خطی روشن نیست. این روش تا اندازه ای با زمانبندی خط تعادل که در صنایع فراوریی استفاده می شود، ارتباط دارد. روش زمانبندی خطی به روش فراوری عمودی نیز موسوم است که این نام به دلیل کاربرد آن در ساخت ساختمان های بلند (برج) است.
به طور کلی روش زمانبندی خطی برای پروژه هایی که دارای فعالیت های تکراری و نیز طولانی مدت می باشند مناسب است، از طرف دیگر فعالیت ها توسط یک گروه به طور پیوسته در طول مدت پروژه انجام می شود؛ بنابراین روش برنامه ریزی خطی نه تنها برای ساختمان های بلند، بلکه برای پروژه های باند فرودگاه، تونل، خطوط لوله و فراوری پیش ساخته نیز مناسب است. مخصوصا برای راهسازی که به لحاظ خطی بودن ماهیت آن روش برنامه ریزی خطی بسیار مطلوب است.
مهم ترین مزیت زمانبندی خطی بر سایر روش های زمانبندی، همین قابلیت پیگیری آسان نرخ بهره وری واقعی اجرای فعالیت ها در مقایسه با نرخ بهره وری برنامه ریزی شده و مهم ترین عیب روش زمانبندی خطی، عدم ارائه جهت بحرانی است.
روش زمانبندی گانت چارت
نمودار گانت چارت یکی از رایج ترین ابزارها در فرآیند مدیریت پروژه است. سادگی و قابل فهم بودن گانت چارت از مهم ترین مزایای آن است. در واقع این ابزار برای اولین بار توسط یک مهندس لهستانی به نام کارول آدامامیکی در سال 1896 معرفی گردید.
استفاده عملی از آن به سال 1911 برمی شود که توسط فردی به نام هنری گانت به کار گرفته شد. در واقع از این به بعد بود که این نمودار گانت نام گرفت. گانت چارت پروژه، کاربردهای زیادی در پروژه های مختلف کوچک و عظیم می تواند داشته باشد که در زیر به طور خلاصه آورده شده اند.
- نمایش برنامه زمانبند اولیه پروژه
- تخصیص منابع
- نظارت و گزارش پیشرفت پروژه
- برنامه را کنترل و برقراری ارتباط
- نمایش رویدادهای کلیدی
- شناسایی مسائل و گزارش آن ها
حرف برای گفتن در خصوص گانت چارت بسیار است اما جای آن در این مقاله نیست. در مقاله گانت چارت پروژه چیست؟ چگونه تهیه می شود و چه مزایایی دارد؟ به طور مفصل به اهمیت و کاربردهای این روش از برنامه زمانبندی پرداخته شده است.
روش زمانبندی جهت بحرانی
روش جهت بحرانی یکی از انواع برنامه زمانبندی پروژه است که در سال 1950 برای اولین بار مطرح شد. این روش در واقع الگوریتمی برای ایجاد و کنترل زمانبند مجموعه ای از فعالیت های پروژه است.
فعالیت بحرانی در واقع فعالیتی است که نمی تواند با هیچ تاخیری آغاز شود و باید در یک زمان معین انجام شود. اگر مدت زمان انجام این فعالیت تغییر کند، شرایط کل پروژه تغییر خواهد نمود. به همین دلیل فعالیت های بحرانی باید در پروژه شناسایی شوند و انجام آن ها به تاخیر نیافتد.
جهت بحرانی، فعالیت های متوالی از آغاز تا انتها یک پروژه است. اگرچه بسیاری از پروژه ها فقط یک جهت بحرانی دارند، بعضی از پروژه ها ممکن است بیش از یک جهت بحرانی داشته باشند.
تاخیر در هر یک از فعالیت های موجود در جهت بحرانی، باعث تاخیر در تحویل پروژه خواهد شد. در اغلب موارد، اگر چنین تاخیری اتفاق افتاده شود، سرعت انجام پروژه باید افزایش یابد تا پروژه در موعد مقرر تمام شود.
مراحل تهیه برنامه زمانبندی به این روش را می توان در چند مرحله زیر خلاصه کرد.
- معین کردن فعالیت ها
- معین ارتباطات بین فعالیت ها
- معین مدت زمان انجام فعالیت ها
- رسم نمودار شبکه ای
- معین کردن نام و مدت زمان انجام فعالیت ها روی خطوط
- پیدا کردن جهت بحرانی
روش زمانبندی زنجیره بحرانی
در دنیای امروزی، یکی از عظیم ترین مسائل سازمان ها در فرایند اجرای پروژه ها، عدم انتها پروژه در مدت زمان از پیش معین شده است. با توجه به شرایط رقابتی حاکم بر بازار، امروزه تقاضا برای اجرای پروژه ها در کوتاه ترین زمان ممکن رو به افزایش است.
این شرایط منجر به بحرانی تر شدن شرایط پروژه با توجه به تاثیر همزمان محدودیت منابع و عدم قطعیت می شود که این موضوع به نوبه خود در بروز تاخیرات و وقفه ها در طول پروژه نقش مهمی ایفا می نماید.
یک روش برای افزایش پایداری زمانبندی، ایجاد زمان های ایمنی جهت مواجهه با تغییرات زمانی در پروژه با استفاده از روش زنجیره بحرانی است. در این روش سعی شده است تا ضمن کوتاه شدن زمان اجرای پروژه، ایمنی زمان تحویل نیز تامین شود.
زنجیره بحرانی، زمانبندی پروژه را با توجه به محدودیت های منابع، اصلاح می نماید و بر این ادعاست که هر تاخیر در دسترسی به منابع می تواند زمانبندی را دقیقا مانند روابط وابستگی فعالیت ها به تاخیر بیندازد.
روش زمانبندی زنجیره بحرانی در واقع حالت توسعه یافته روش زمانبندی جهت بحرانی است. در این روش سعی شده است ایرادهای روش قبلی رفع شود.
انواع نرم افزارهای تهیه برنامه زمانبندی
روش هایی از تهیه برنامه زمانبندی که در بالا تشریح شد را می توان با استفاده از چند نرم افزار از جمله مایکروسافت اکسل، مایکروسافت پروجکت و پریماورا رسم کرد که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته شده است.
مایکروسافت پروجکت (MSP)
همان طور که از نام و نشان این نرم افزار بر می آید، متعلق به شرکت مایکروسافت است. مایکروسافت پروجکت یک نرم افزار ساده و کاربردی از خانواده مایکروسافت آفیس است که به منظور مدیریت پروژه طراحی و فراوری شده است.
مایکروسافت پروجکت یکی از قوی ترین و محبوب ترین نرم افزارهای موجود در بحث کنترل پروژه محسوب می شود. این نرم افزار قریب به 10 سال است که به بازار ایران وارد شده و به شکل بسیار گسترده ای توسط کاربران و برنامه ریزان پروژه مورد استفاده واقع می شود. مهندسان کنترل پروژه عموماً از این نرم افزار به عنوان ابزاری جهت مدیریت زمان و هزینه پروژه استفاده می نمایند.
نرم افزار مایکروسافت پروجکت علی رغم وجود بعضی محدودیت ها (در مقایسه با نرم افزارهای مشابه)، به عنوان یک نرم افزار کاربردی و پرطرفدار در دنیا و خصوصا در ایران روزانه مورد استفاده کاربران بی شماری قرار می گیرد.
سهولت کار با این نرم افزار، قابلیت استفاده از امکانات ویندوز، سازگاری و شباهت کامل محیط و جعبه ابزارهای آن با سایر محصولات مایکروسافت، راهنمای برخط (Online) و کامل داخل برنامه، وجود گزارش ها و نماهای متنوع، امکان تعریف نماها و جداول جدید و به طور کلی داشتن یک محیط کاربرپسند، این نرم افزار را به نوعی از سایر نرم افزارهای مشابه متمایز نموده است. با امکاناتی که این نرم افزار در اختیار کاربر قرار می دهد می توان هم در مرحله برنامه ریزی و هم در کنترل و گزارش دهی از آن بهره گرفت.
این نرم افزار در صنایع نظیر اقتصادی، دولتی، پزشکی و ساخت وساز کاربرد دارد و برای معرفی و مدیریت پروژه (PPM) مورد استفاده قرار می گیرد که در واقع بررسی کلی پروژه است و خود شامل کارها، تیم های درگیر، برنامه ها، مسائل اقتصادی و بودجه پروژه می شود. با استفاده از این نرم افزار می توان به راحتی نمودارهای گانت را رسم کرد.
نرم افزار پریماورا
نرم افزار پریماورا (Primavera P6) از دیگر انواع نرم افزار زمانبندی پروژه های ساختمانی است و به نحوی جدیدترین رقیب نرم افزار مایکروسافت پروجکت محسوب می شود.
نرم افزار کنترل پروژه پریماورا از شرکت اوراکل، قدرتمندترین، مقاوم ترین و کاربردی ترین راهکار برای اولویت بندی، برنامه ریزی، مدیریت و ارزیابی پروژه ها، برنامه ها و پرتفوی ها است.
این برنامه یک نرم افزار کنترل پروژه مبتنی بر ابر است و به عنوان یک راهکار خدماتی، توسط یک شبکه دنیای از متخصصان مدیریت پرتفوی پروژه اوراکل و با اطمینان از امنیت، مقایسه پذیری و عملکرد پشتیبانی می شود و توسط عظیم ترین فروشندگان ابر در دنیا حمایت می شود.
این نرم افزار در کل شامل سه فعالیت مدیریت زمان پروژه، مدیریت ریسک پروژه و مدیریت هزینه پروژه می شود. مهم ترین کاربردهای نرم افزار پریماورا را می توان در چند مورد زیر خلاصه کرد.
- گزارش دهی
- کنترل فعالیت های اعضای پروژه
- توضیح شرایط
- مدیریت پروژه از جمله زمانبندی پروژه
- مدیریت سبد دارایی
آیا روش ساده تری برای زمانبندی پروژه وجود دارد؟
هر چند که دو نرم افزار بالا خوب هستند و یک برنامه زمانبندی کامل و جامع به ما تحویل بدهند اما باز هم سختی های خاص خود را دارند. اصلی ترین این مسائل سختی کار با آن ها است که به سطح بالایی از دانش نرم افزاری و فنی احتیاج دارد.
روش ساده تر رسم و تهیه برنامه های زمانبندی استفاده از نرم افزارهای تحت وب است. وب سایت متری چند یکی از بهترین این ابزارها به منظور تهیه برنامه زمانبندی را در اختیار شما قرار می دهد. استفاده از این ابزار بسیار ساده است و به هیچ گونه پیش احتیاجی در خصوص دانش نرم افزاری و فنی احتیاج ندارد.
سخن آخر
زمانبندی در پروژه های ساختمانی حرف اول را می زند. زمانبندی درست و به جا باعث صرفه جویی در زمان و صد البته هزینه ها می شود. روش های مختلفی به منظور تهیه انواع برنامه زمانبندی وجود دارد که در بالا به آن ها پرداخته شد. برای رسم انواع برنامه زمانبندی از دو نرم افزار مایکروسافت پروجکت پریماورا استفاده می شود.
شما از کدام نرم افزار به منظور زمانبندی پروژه استفاده می کنید؟
منبع: ویکی ساختمان