تربیت و نگهداری از سگ های خانگی (1) - چای قند پهلو

سرویس گیاهان و حیوانات - در این مطلب سوالاتی را مطرح می کنیم که مراجعان درباره سگ های خانگی خود از دامپزشک پرسیده اند.

1. سگ های بی سرپرست و بیماری Heartworms

سوال: چند روز پیش یک سگ بی سرپرست را که در خیابان پیدا کردم، با خود به منزل آورده ام اما نگرانم که شاید به heartworms مبتلا باشد. علائم این بیماری چیست؟

جواب: زمانی که علائمی مانند برآمدگی شکم، سرفه های مزمن و کمبود انرژی در یک سگ دیده گردد، به احتمال زیاد دچار بیماری heartworms شده و متاسفانه بیماری او پیشرفته نیز هست. بنابراین وقت را تلف نکنید و حتما حیوان را برای انجام آزمایش خون نزد دامپزشک ببرید.

2. قرمز شدن بینی سگ های خانگی

سوال: پاییز امسال، بینی سیاه سگ هاسکی خانگی من کمی صورتی رنگ شده است با این حال به نظر نمی رسد پوستش مسئله ای پیدا نموده باشد. آیا جای نگرانی وجود دارد؟

جواب: سگ خانگی شما به احتمال زیاد به بیماری موقت و بی خطر winter nose دچار شده که گاهی به آن بینی برفی هم می گویند. گاهی اوقات با افت دمای بدن، تولید آنزیم تیروسیناس (که ملانین و دیگر رنگدانه های پوست را کاتالیز می کند) نیز کاهش می یابد و در نتیجه رنگ تیره بینی در حیوان به قهوه ای روشن و حتی گاهی صورتی تغییر رنگ می دهد. هاسکی سیبری، سگ کوه برنه، لابرادور، سگ شکاری طلایی و بعضی نژادهای بزرگ دیگر، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند که البته هیچ جای نگرانی نیست و مسئله ای زودگذر و بی خطر است.

گاهی اوقات، آفتاب سوختگی و جراحت نیز ممکن است باعث روشن شدن رنگ بینی سگ ها بگردد اما قبل از هر تغییر رنگی شما متوجه تاول یا ساییدگی روی بینی آن ها خواهید شد. در موارد بسیار نادر، ازبین رفتن رنگدانه های بینی نشانه ای از بیماری ویتیلیگو ( vitiligo) است که یک بیماری خودایمنی محسوب می گردد. البته در این مورد نیز نیازی به مراجعه به پزشک نیست. با تمام این ها و با درنظرگرفتن همه موارد من هیچ دلیلی برای نگرانی نمی بینم. رنگ بینی سگ شما به زودی با گرم تر شدن هوا به حالت قبل باز می گردد.

3. سگ خانگی و جویدن وسایل

سوال: سگ لابرادور 6 ساله من هر وقت هیجان زده می گردد شروع به گازگرفتن و جویدن تخت و مبل های خانه می کند. چطور می توان جلوی این کار او را گرفت؟

جواب: سگ ها به دلایل مختلفی اشیا را می جوند. برای مثال، توله سگ ها موقع دندان درآوردن، دندان جدید خود را روی دست صاحب خود و یا روی کفش ها امتحان می کنند و سگ های بالغ به دلیل خستگی و کسالت این کار را می کنند. از آنجایی که در سوال خود به هیجان زده شدن سگ خود اشاره کردید، فکر می کنم حیوان شما استرس داشته باشد. به عبارت دیگر این حرکت سگ خانگی شما مانند زمانی است که بعضی از افراد از شدت استرس و هیجان ناخن های خود را می جوند و یا موهای خود را به دور انگشت حلقه می کنند.

قبل از این که بخواهید سگ خود را درمان کنید باید ببینید به چه دلیل او تا این حد عصبی و هیجان زده می گردد. آیا هربار که زنگ در به صدا درمی آید او شروع به جویدن تخت و مبل ها می کند؟ یا وقتی شما از سر کار به منزل باز می شد؟ کمی وقت بگذارید و وقتی متوجه دلیل این کار شدید اقدام کنید.

برای مثال: اگر سگ شما قبل از رسیدن مهمان ها این کار را می کند، کمی قبل از رسیدن آن ها او را برای قدم زدن بیرون ببرید و یا حواسش را با یک خوراکی خوشمزه پرت کنید. هرگز او را با وسایلی که تمایل به جویدن آن ها دارد تنها نگذارید و اگر در مقابل شما شروع به جویدن وسایل کرد هرگز با عکس العمل شدید با او برخورد نکنید زیرا در این صورت هیجان او تشدید می گردد. در عوض با او شروع به بازی کنید یا اسباب بازی مورد علاقه اش را در اختیارش قرار دهید تا حواسش پرت گردد. با کمک شما و گذر زمان به زودی سگ خانگی دوست داشتنی تان یاد می گیرد که موقع هیجان زدگی به جای جویدن وسایل، فقط دم خود را تکان دهد.

4. دارو دادن به سگ ها

سوال: من شدیدا با دارودادن به سگ پا کوتاهم مشکل دارم. آیا راهی برای این کار وجود دارد؟

جواب: برای دارودادن به سگ خود وقت تلف نکنید. من همیشه برای این کار، دست چپم را روی پوزه سگ قرار می دهم و بینی او را به سمت بالا هدایت می کنم. بعد لب بالایی او را زیر دندان هایش جمع نموده و دهان اورا باز می کنم. بعد با کمک انگشت شصت و اشاره دست راست قرص را در خاتمهی زبان او قرار می دهم. اگر لازم باشد چند ثانیه ای دهان او را بسته نگه می دارم تا مطمئن شوم قرص را بلعیده است. تمام.

برای شما هم به همین راحتی است اما بسکمک از مراجعان می گویند برای تو که دام پزشکی راحت است! در این مورد یک پیشنهاد دیگر هم دارم: قرص را می توانید در یک تکه گوشت مخفی کنید. در هر دو دست خود دو لقمه غذا نگه دارید، یکی لقمه خالی و یکی لقمه ای که در آن قرص قرار داده شده. لقمه خالی را جلوی بینی او بگیرید. او با اشتیاق زیاد و به هوای لقمه دوم، اولی را به سرعت از دست شما می بلعد و سراغ دومی می رود و به احتمال زیاد اصلا متوجه نخواهد شد که شما به او دارو خورانده اید.

5. بی اختکمک ادرار در سگ ها به علت هیجان

سوال: سگ 5 ساله من وقتی به من یا هر کس دیگری خوش آمد می گوید، بی اختیار ادرار می کند. چرا این طور است و چطور می توانم جلوی این کار او را بگیرم؟

جواب: ما به این رفتار بی اختکمک ادرار به علت هیجان ( submissive urination) می گوییم که در بسکمک از توله سگ ها رایج است. بسکمک از توله سگ ها با رسیدن به سن 1 سالگی این عادت را ترک می کنند اما بعضی دیگر هرگز پیروز به ترک این کار نمی شوند. با توجه به این که سگ شما 5 ساله شده و هنوز این عادت را دارد، لازم است به او آموزش دهیم تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و در برخورد با دیگران راحت تر باشد.

این مورد یکی از روش های برقراری ارتباط سگ ها با دیگران است. وقتی سگ شما در مقابل تان چمباتمه می زند، به شما می گوید که من خطرناک نیستم و به تو که صاحب من هستی احترام می گذارم. به عبارت دیگر با این کار اوج ارادت خود را به شما نشان می دهند. توجه کنید که چه زمان هایی بیشتر این کار را انجام می دهد و سعی کنید رفتار خود را در این مواقع تغییر دهید تا او نیز عادت خیس کردن فرش را ترک کند. وقتی وارد خانه می شوید ابتدا به او توجه نکنید تا کمی آرام گردد. سپس کنارش بنشینید و به آرامی زیر چانه اش را نوازش کنید. اگر به جای این کار سر او را نوازش کنید، او این کار را به معنای رجحان شما و مطیع بودن خود برداشت می کند و نتیجه مثل قبل خواهد شد. اعضای خانواده و دوستان را نیز به نوازش زیر چانه او تشویق کنید.

مهم تر از همه این که وقتی به شما نزدیک می گردد و یا مثل قبل با دیدن شما و یا هر کس دیگری بی اختیار ادرار می کند، او را سرزنش یا تنبیه نکنید. اعمال خشونت یا رفتار منفی، او را وادار می کند تا برای ابراز ارادت خود بیشتر تلاش کند. هدف شما این است که به او اعتماد به نفس بیشتری بدهید پس با صرف زمان و کمی حوصله به او یاد بدهید موقع سلام و خوش آمد گویی به دیگران فقط دم خود را تکان دهد.

6. نکاتی برای سفر جاده ای

سوال: خانواده من تصمیم دارند برای یک سفر جاده ای، سگ جک راسل خانگی خود را نیز ببرند. برای سفر چه چیزهایی لازم دارد؟

جواب: به نظر می رسد که یک تعطیلات تابستانی عالی در پیش داشته باشید. بیشتر سگ های خانگی عاشق سفرکردن با اتومبیل هستند و در طول سفر نهایت همکاری را با شما خواهند داشت اما شما نیز باید از امنیت و آرامش آن ها در سفر مطمئن شوید.

اول از همه لوازم اصلی را آماده کنید که شامل: وسایل نظافت مثل شانه و شامپو، قلاده، ظروف آب و غذا، دارو، سبد خواب و غذای مخصوص (تغییر در رژیم غذایی باعث ایجاد اسهال می گردد) است. سپس درباره مقصد اطلاعاتی به دست آورید. آیا آنجا منطقه ای با آب و هوای گرم است و احتمال ابتلا به کنه برای سگ شما وجود دارد؟ آیا در آن منطقه مار زنگی وجود دارد؟ حتما قبل از سفر با دام پزشک او صحبت کنید تا در صورت نیاز او را واکسینه کند.

حتما به یاد داشته باشید که مدارک شناسایی و گواهی سلامت پزشکی او را همراه خود ببرید.برای سفرهای برون مرزی باید حتما گواهی واکسن هاری او را نیز همراه خود داشته باشید.

روی قلاده حتما معینات کامل خود مثل نام و نام خانوادگی و شماره تماس و آدرس را بنویسید. البته من به شخصه طرفدار کارت شناسایی های پیشرفته ای هستم که به شکل یک میکروچیپ در زیر پوست قرار می گیرند.

7. بازی بگیر و بیار با سگ ها ( Fetching)

سوال: توله سگ من که یک goldendoodle و میکسی از نژاد گلدن رتریور و پودل است، با بازی برو بگیر و بیار آشنا نیست و موقع این بازی کاملا گیج می گردد. چطور می توانم این بازی را به او یاد بدهم؟

جواب: بیشتر سگ ها عاشق تعقیب وگریز هستند. از دنبال کردن سنجاب و گربه همسایه گرفته تا توپ و چوب و البته فریزبی. بنابراین بخش اول این بازی که شامل دویدن به سمت هدف می گردد احتمالا برای سگ شما طبیعی است.

روش یادگیری این بازی چیست؟ سگ شما با مرحله اول مسئله ای ندارد و تنها لازم است یاد بگیرد که بعد از تعقیب هدف باید آن را نزد شما بیاورد. این بازی را از داخل خانه و با وسایل مورد علاقه سگ خود شروع کنید. کف زمین بنشینید و اسباب بازی مورد علاقه او را به هوا پرتاب کنید و به او نشان دهید که این بازی برای شما بسیار لذت بخش است. حالا همان وسیله را رو به جلو پرتاب کنید.

وقتی حیوان وسیله را قاپید، با دقت آن را از دهان سگ بگیرید و از او به خاطر آوردن وسیله تشکر کنید. اگر هنوز منظور شما را متوجه نشده، خوراکی مورد علاقه اش را به او نشان دهید تا بفهمد با آوردن آن وسیله قرار است خوراکی به او داده گردد. این کار را چندین بار انجام دهید و هر دفعه برای تشکر و قدردانی مقداری از خوراکی مورد نظر را به او جایزه دهید. ممکن است هر از گاهی بعد از پرتاب وسیله، آن را نزد شما بازنگرداند. هیچ اشکالی ندارد در هر صورت شما دنبال او نروید و صبر کنید تا وسیله را برای شما بازگرداند و هر بار این کار را کرد به او جایزه بدهید. اگر رفت و دست خالی بازگشت، یعنی هنوز بازی را درست یاد نگرفته پس باید از اول شروع کنید. وقتی این بازی را در خانه به خوبی یاد گرفت او را به فضای باز برده و همین بازی را با توپ انجام دهید (حتما توپی انتخاب کنید که بتواند با دهان برداشته و بیاورد اما مواظب باشید آنقدر کوچک نباشد که ناگهان آن را قورت بدهد)

این بازی برای سگ ها بسیار هیجان انگیز است برای همین به یاد داشته باشید که بعد از چند دقیقه باید به بازی خاتمه دهید چون ممکن است او حالا حالاها از بازی خسته نگردد.

8. لکه اشک دور چشم سگ

سوال: من بیشتر اوقات لکه اشک دور چشم سگم سوفی می بینم. برای تمیز نگه داشتن دور چشم او چه باید کرد؟

جواب: وقتی مقدار اشک چشم سگ ها بیش از حد باشد، مجرای اشکی نمی تواند اشک اضافه را پاک کند. در نتیجه مانند چکه کردن شیر آب سینک دستشویی، همیشه اطراف چشم خیس است. چشم پزشکان نام پزشکی epiphora را برای این مشکل درنظر گرفته اند و البته نژاد پودل بیش از بقیه نژاد سگ ها با این مشکل روبرو می گردد. علاوه بر این، خیس بودن اطراف چشم باعث جذب گرد و خاک و سایر ذرات معلق در هوا می گردد و به مرور باعث کبره بستن این ناحیه می گردد که منظره جالبی ندارد و البته اگر این مشکل برای مدت زیادی بدون درمان باقی بماند، ممکن است باعث التهاب و یا عفونت چشم بگردد.

اول از همه برای فهمیدن علت این مشکل حیوان را نزد دام پزشک ببرید. ممکن است مجرای اشکی سوفی پر شده یا سوراخ شده باشد و یا چشمش دچار عفونت شده باشد. افتادن مژه داخل چشم، گردوخاک و دود سیگار نیز ممکن است باعث آب ریزش چشم گردد. اگر این عوامل را برطرف کردید و مشکل برطرف شد، شما عامل اصلی epiphora را پیدا نموده اید و از این پس باید از او بیشتر مراقبت کنید.

سگ پودل از آرایشگاه رفتن خوشش می آید پس دفعه بعدی از آرایشگر کلینیک بخواهید تا کمی از موهای اطراف پوزه سوفی را کوتاه کند. این کار باعث می گردد راحت تر بتوانید اشک چشم او را تمیز کنید. برای حیوان خانگی خود حتما وقت بگذارید و هم به سلامت و هم ظاهر او رسیدگی کنید.

9. سرطان غدد لنفاوی در سگ های خانگی

سوال: سگ 10 ساله من به تازگی با مسئله ای روبرو شده که به تشخیص پزشکان سرطان غده لنفاوی است. آیا شما برای سگی با این سن و سال شیمی درمانی را توصیه می کنید؟

جواب: اول از همه به خاطر اتفاقی که برای سگ تان افتاده عمیقا متاسفم. اتفاقاتی نظیر این برای ما دام پزشکان جزو ناراحت کننده ترین تجربیات کاری محسوب می گردد.

سرطان غده لنفاوی که با نام علمی lymphosarcoma و یا LSA شناخته می گردد، یکی از شایع ترین سرطان ها در سگ هاست که متاسفانه درمان پذیر نیست. مطمئنم که دام پزشک حتما این موضوع را به شما گوش زد نموده که شیمی درمانی، این بیماری را ریشه کن نمی کند و فقط مدت زندگی حیوان را کمی بیشتر می کند. در عوض استفاده از بعضی داروها ممکن است این بیمار مهلک را کمی بهبود ببخشد ولی باز هم معین نیست تا چه زمان بتواند دوام بیاورد. به عبارتی دارو درمانی ممکن است تا 80% پیروزیت آمیز باشد. با داروهای خاص ممکن است بتوانید حیوان را برای مدت بیشتری زنده نگاه دارید ولی دوباره پس از مدتی نشانه های بیماری بازمی گردند و باید درمان را ادامه دهید.

خبر خوب این که: سگ ها به ندرت با عوارض جانبی درمان این بیماری مانند تهوع و ریزش موها روبرو می شوند. اگر تصمیم به شیمی درمانی گرفتید، باید حیوان را به مدت 6 هفته برای تزریق IV به مطب دام پزشک ببرید و همچنین هر روز به او دارو بدهید. بیشتر سگ ها 48 ساعت بعد از مرحله اول شیمی درمانی احساس بهتری خواهند داشت و اندازه غده لنفاوی آن ها به اندازه نرمال کمی نزیک تر می گردد. توصیه می کنم اگر توان پرداخت هزینه درمان را دارید حتما این شانس را به خود و سگ خانگی تان بدهید و درمان را شروع کنید.

10. جویدن اسباب بازی ها

سوال: سگ من تمام اسباب بازی هایش را به شدت می جود و از بین می برد. آیا وسیله ای سراغ دارید که در برابر دندان های او مقاوم باشد؟

جواب: همانقدر که به فکر جای خواب و قلاده سگ خانگی خود هستید، باید به فکر راهی برای سرگرمی و تفریح او نیز باشید. همان طور که یک سگ پامرانیان 5 ماهه دوست دارد با اسباب بازی هایش کلنجار برود، سگ های بزرگ تر مثل ژرمن شپرد و لبرادور نیز به سرگرمی نیاز دارند و دوست دارند گاهی وسایل را با سروصدای زیاد بجوند. من سه گزینه عالی برای این سگ ها به شما معرفی می کنم که برای آرواره های بزرگ و قوی آن ها مناسب است.

یک عروسک آدم برفی پلاستیکی snowman-shaped Kong تهیه کنید. برای تهیه این وسیله می توانید به سایت (kongcompany.com) مراجعه کنید. داخل عروسک را پر از کره بادام زمینی کنید و برای چند ساعت داخل فریزر قرار دهید. بعد آن را در اختیار حیوان قرار دهید. سگ شما تلاش می کند تا عروسک را بجود و به کره بادام زمینی داخل آن برسد و همین کار او را برای مدت بیشتری سرگرم می کند در عین حال از خوردن مواد داخل عروسک نیز لذت می برد.

گزینه بعدی GoughNut است که آن را نیز می توانید از سایت ( goughnuts.com) خریداری کنید. این حلقه پلاستیکی با ضمانت به شما فروخته می گردد و در صورتی که سگ شما بتواند لایه خارجی آن را از بین ببرد، یک GoughNut جدید به شما داده می گردد.

گزینه سوم، Nylabones است که به شکل یک استخوان واقعی ساخته شده و در برابر آرواره های قوی سگ ها مقاومت بالایی دارد و برای سفارش آن می توانید به سایت ( nylabone.com) سری بزنید.

ممکن است سگ شما به محض دیدن این وسایل آن ها را بیرون پرت کند پس به یاد داشته باشید که بهترین سرگرمی برای حیوان، بازی کردن با خود شما و دیگر حیوانات است.