درخشش تخت جمشید؛ سند استحکام تئوری پرسپولیس رنگی - چای قند پهلو

افشین آریافر در گفت وگو با ایسنا، در مورد این پروژه گفت: عکاسی در این پروژه با روش تابش اشعه ماورای بنفش انجام شد و البته یک کار ابتکاری و تازه محسوب نمی گردد اما برای اولین بار است که عکاسی با نور ماورای بنفش از سطوح تخت جمشید در تاریخ باستان شناسی ایران انجام می گردد.

این مدرس دانشگاه شیراز اظهار داشت: تاباندن اشعه ماورای بنفش بر روی سطوح آثار و بقایای تاریخی، هیچ زیانی برای این آثار در پی ندارد و جمع آوری مجموعه عکس درخشش تخت جمشید نیز با نظارت مستقیم مدیر محترم پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اجرایی شده است.

آریافر با قدردانی از حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به واسطه همراهی و حمایت موثر در اجرای این پروژه، در مورد ایده اولیه و هدف ثبت این مجموعه، شرح داد: پیشتر مقالاتی راجع به نقاشی های میکل آنژ خوانده بودم؛ در زیر برخی از نقاشی های میکل آنژ طرح هایی وجود دارد که بعدتر با نقاشی های دیگر وی پنهان شده است.

او گفت: عکاسی ماورای بنفش از این نقاشی ها، دستیابی به این یافته ها را سبب ساز شده است؛ در آن مقالات به درخشش رنگ ها در زمینه رنگ نور ماورای بنفش اشاره شده بود؛ عناصر مواد تشکیل دهنده رنگهای موجود در سطح زیرین رسوبها پس از گذرسالیان ویژگی فلورسنت پیدا نموده،طیفهایی از نور را ساطع می نماید؛ با استفاده از همین موضوع می توان به وجود آثار رنگ در بنایی مثل تخت جمشید پی برد.

آریافر ادامه داد: با مشاهدی عکس های حاصل از این شیوه عکاسی می توان بخش های درخشنده روی سطوح بنای تخت جمشید را دید؛ بدیهی ست که در حالت عادی با تماشای سطوح و عکس های رایج، هیچ کدام از نقاط درخشنده قابل رؤیت نیست، این خود وجه تماییز مجموعه درخشش تخت جمشید با سایر عکس های به ثبت رسیده از این میراث جهانی محسوب می گردد

این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه تاباندن نور ماورای بنفش طیف های نامرئی را تعیین می نماید، اضافه نمود: برای اولین بار از سطوح بنای تخت جمشید با این تکنیک عکاسی شده است؛ این ایده است که پیش تر کسی به فکر بهره گیری از آن برای عکاسی نبوده است.

او گفت: افرادی تئوری وجود رنگ در تخت جمشید را به شیوه های دیگر اثبات کردند؛ به عنوان مثال با بهره گیری از دوربین های میکروسکوپی و آنالیز پیگمنت های رنگ بر روی سطوح محدود و نیز در برخی قسمتها با مشاهده مستقیم به نتایج قابل توجهی دست یافته اند؛ با استفاده از عکاسی ماورای بنفش و البته طیف سنجی (اسپکتروسکپی) راه حلی تازه برای اثبات و تحلیل داده ها مبنی بر وجود رنگ بر سطوح این بنای باستانی دست می یابیم؛ با این تکنیک عکاسی و علم طیف سنجی می توان از نور های ساطع به عناصر موجود در زیر لایه های رسوبی آن پی برد.

آریافر در توصیف مشاهدات اولیه هنگام تاباندن ماورای بنفش بر آثار تاریخی تخت جمشید، گفت: توصیف شعف و شگفتی توام با خرسندی از این موضوع، وصف ناشدنی ست و تنها باید آن را تجربه کرد؛ البته شرایط کار برای گردآوری این مجموعه، خاص بود.

عکاس خبرگزاری دانشجویان ایران، اظهار داشت: زمان شروع کار ساعات پایانی شب بود، زیرا نیازمند تاریکی مطلق هستیم، بعد از چندساعت کار و حوالی 2 بامداد، اولین درخشش را روی سطوح مشاهده کردیم، باور کردنی نبود، قادر به چکاندن شاتر نبودم، هیجان ویژه ای داشت، یک حس خاص که توصیف آن بسیار سخت است، شاید اگر از این لحظه فیلم و عکس تهیه می شد، موضوع بهتر قابل انتقال بود.

آریافر با بیان اینکه رویایی ترین شب را در حین گردآوری مجموعه درخشش تخت جمشید، تجربه نموده است، گفت: این ایده برای اولین بار در تخت جمشید انجام شد، چون علاقه شخصی و خاصی به آن دارم؛ این اتفاق برایم واقعا هیجان انگیز بود چون چندین سال به آن فکر می کردم و خب دیدم نظرم درست بوده. امیدوارم بتوانم این تکنیک از عکاسی را بر روی آثاری از جمله اشیاء موجود در موزه ملی هم تکرار کنم. آثاری در موزه ملی وجود دارد که با استفاده از این شیوه می توان به آسیب شناسی و شناسایی رد پنهان در زیر لایه های زیرین سطوحش پی برد. این شیوه از عکاسی شاید در بازسازی و آنالیز آثار باستانی بسیار راه گشا باشد.

این مدرس دانشگاه ابراز امیدواری کرد که انجام این پروژه عکاسی حرفه ای و گردآوری مجموعه عکس های درخشش تخت جمشید در آینده ای نزدیک زمینه ای را برای ترغیب علاقه مندان و متخصصان به همکاری در جهت کشف داده های بیشتر از سطوح میراث جهانی تخت جمشید و سایر آثار تاریخی و باستانی، فراهم کند.