آموزش مجازی یا حضوری؟ - چای قند پهلو

به گزارش ایسنا، گوهریسنا انزانی با بیان اینکه هر فرد در طول زندگی احتیاجمند یادگیری و تحصیل است، اظهار کرد: امروزه اطلاعات زیادی از منابع متفاوت به افراد می رسد و جامعه در حال پیشرفت است؛ افزایش شبکه های اجتماعی باعث شده افراد به راحتی بتوانند از اینترنت و شبکه های مجازی استفاده نمایند و این موضوع تا جایی پیش رفته است که با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس در همه کشورها، معلمان هم ناگزیر به آموز به وسیله شبکه های اجتماعی شده اند.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه آموزش های حضوری از اواسط دهه 1800 میلادی شروع شده است، یادآور شد: این روزها به خاطر مسائلی که ویروس کرونا ایجاد نموده است، آموزش مجازی به دانش آموزان به فرآیند یادگیری آنها یاری زیادی نموده است، این درحالیست که این آموزش ها مزایا و معایبی را هم با خود در پی دارد.

وی با اشاره به مزایا و معایب آموزش های مجازی در ایام سال تحصیلی اظهار کرد: آموزش مجازی انعطاف پذیر است و دانش آموزان امکان ضبط برنامه های آموزشی و مرور این آموزش ها را دارند، هزینه های رفت و آمد به شکل قابل توجهی کاهش پیدا نموده است و افراد می توانند در فضای امن خانه خود آموزش ببینند. بعلاوه سهولت دسترسی به منابع مختلف، دسترسی خیلی سریع به ویدئوها، کلیپ ها و فایل های آموزشی و به ویژه ترس و اضطراب کمتر برای حضور در امتحانات حضوری می تواند از مزایای آموزش مجازی باشد.

این درحالیست که با وجود مزایای آموزش آنلاین، به گفته انزانی، پژوهش های صورت گرفته در زمینه مجازی شدن آموزش ها در پی همه گیری ویروس کرونا نشان داده است که معایب استفاده از سیستم ها و آموزش های مجازی بیشتر است.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به معایب آموزش های مجازی معتقد است که مسائل بینایی و بدنی دانش آموزان در پی استفاده از آموزش های مجازی بیشتر شده، جنبه های عاطفی و حمایتی آنها کمرنگ شده و آنها از اجتماع و روابط با همسالان فاصله زیادی گرفته اند؛ در پی آن کاهش ارتباط با معلمان باعث افزایش اضطراب و افسردگی در بسیاری از دانش آموزان شده است. بعلاوه احتیاج به ارتباط وسایل خاص و هزینه های بالای اینترنت شاید برای بسیاری از خانواده ها که درگیری و دغدغه اقتصادی دارند تاثیر منفی گذاشته است.

وی بعلاوه اطلاعات پایین دانش آموزان درمورد استفاده مناسب از اینترنت را از دیگر معایب آموزش های آنلاین دانست و گفت: معلمان در زمان آموزش حضوری می دانند که دانش آموزان چه خصوصیاتی دارند و طبق آن خصوصیات برای دانش آموزان فرایند تحصیلی را در پیش می گیرند، اما آموزش های آنلاین آموزش های کلی است و فرایند خاصی برای افزایش بهره وری تحصیلی دانش آموزان مورد استفاده قرار نمی گیرد.

وی ادامه داد: کاهش حمایت و پشتیبانی دوستان و ارتباطات اجتماعی هم از معایب دیگر آموزش های مجازی است، زیرا تعاملات محدود موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی بچه ها می گردد. از سوی دیگر با آموزش های مجازی حمایت همکلاسی ها و یادگیری شناختی دانش آموزان کاهش و استرس و اضطراب فردی در آنها افزایش می یابد. بعلاوه در این بین کاهش ارتباط با خانواده ها هم زیاد اتفاق می افتد زیرا والدین جایگزین معلمان می شوند و از آنجایی که آنها چندان نحوه برخورد با بچه ها را در این زمینه نمی دانند ارتباط عاطفی با فرزنداشان ضعیف تر می گردد و منجر به افزایش احساس تنهایی و کاهش اعتماد به نفس در درون بچه ها خواهد شد.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان یادآور شد: بچه ها چه در دوران دبستان و چه در دوران نوجوانی و بلوغ کنجکاو هستند و این موضوع باعث می گردد که آنها بیشتر از اینکه بخواهند از اینترنت استفاده مفید نمایند در پی تفریح مخرب باشند که میتواند آسیب بچه ها را افزایش دهد و آنها را از فضای آموزشی دور کند؛ درست است که دانش آموزان نشان می دهند که در فضای مجازی هستند، اما در واقع با اینکه فقط تیک حاضریشان در کلاس را ثبت می نمایند به قسمت های دیگری از اینترنت سرکشی می نمایند.

انزانی اعلام کرد: در این بین حس رقابت دانش آموزان کاهش می یابد، آنها کم تحرک تر می شوند، وسواس و تنبلی در درون آنها افزایش پیدا می نماید و چندان نمی توانند مقررات و نظم کلاسی را رعایت نمایند و باتوجه به اینکه معمولا در اینترنت جذابیت های خاصی وجود دارد متاسفانه می بینیم که در دو سال اخیر افرادی که فرزندانشان را به کلینیک ها یا مراکز مشاوره می آورند کودکشان درگیر اینترنت و شبکه های اجتماعی شده و این موجب خستگی و فرسودگی روانی برای بسیاری از والدین شده است.

انزانی با بیان اینکه استفاده از فضای مجازی در ابعاد خانوادگی، تحصیلی، سازگاری، اعتقادی و روانشناختی دانش آموزان اثر منفی گذاشته است، گفت: دوره کودکی تا نوجوانی مهم ترین مرحله رشد و تحول هر فردی است. در دوره ابتدایی تا اوایل بلوغ خصوصیات بدنی، ذهنی، اجتماعی، اخلاقی و عاطفی دانش آموزان احتیاج به پرورش دارد؛ به طور مثال دانش آموزان احتیاج دارند که بدانند چگونه با عضلات خود ارتباط برقرار نمایند و بنویسند، آنها احتیاجمند بازی های هیجان انگیز، اما بی خطر هستند.

وی با اشاره به خصوصیات ذهنی و اجتماعی دانش آموزان گفت: آنها احتیاجمند یادگیری هستند و باید بیش از آنکه می نویسند، گوش دهند و صحبت نمایند، زیرا احتیاجمند یادگیری به وسیله سخن گفتن هستند. دانش آموزان احتیاجمند دوست های صمیمی و یادگیری به وسیله بازی هستند. آنها احتیاجمند یادگیری قواعد و قوانین و در چارچوب قرار گرفتن هستند و این موارد احتیاجمند حضور آنها در مدرسه است.

این روانشناس بعلاوه به خصوصیات عاطفی دانش آموزان اشاره نمود و گفت: دانش آموزان احتیاج دارند که احساسات اطرافیان خود را درک نمایند. معلمان و همکلاسی های خود را شادمان نمایند و بتوانند مسئولیت های کوچک را بپذیرند، اما به نظر می رسد که آموزش های مجازی نمی تواند زمینه های رشدی را برای آنها فراهم کند، چراکه روابط حضوری معلمان با دانش آموزان و دانش آموزان با یکدیگر و روابط عاطفی و اجتماعی موجب اثرگذاری مثبت در ایجاد انگیزه یادگیری، همکاری و همدلی و کوشش برای مواجهه با مسائل و درک روابط بین فردی و بعلاوه افزایش اعتماد به نفس و کاهش احتمال ابتلای آنها به بیماری های روحی و روانی می گردد.

وی با بیان اینکه مدرسه یاری به کاهش مسائل رفتاری دانش آموزان و افزایش پیشرفت تحصیلی، حس مشارکت و خلاقیت می نماید، اظهار کرد: پژوهش یانگ در سال 2020 نشان داده است که دانش آموزان با آموزش های مجازی تعامل و ارتباط چندانی برقرار نکردند و علاقه مند به حضور در کلاس هستند.

انزانی ادامه داد: در واقع ضرورت بازگشایی مدارس و حضور فیزیکی دانش آموزان وجود دارد، البته مهم است که از نظر سلامت و آرامش ذهنی والدین، به این نکته هم توجه کنیم که اگرچه ضروری است دانش آموزان در مدرسه حاضر شوند، اما والدین نباید دغدغه بیماری فرزندشان را داشته باشند و لذا با درنظر گرفتن سلامت جسمی و پیشگیری آنها از ابتلا به کرونا باید شرایطی فراهم گردد که دانش آموزان بتوانند در کنار معلمان و همسالان قرار گیرند و به دور از ترس و اضطراب برای درگیری با بیماری کرونا تحصیلات خود را از سر بگیرند.