جزییات جدید از کلاهبرداری آمریکا بابت فروش اف-35 به انگلیس، ملکه الیزابت؛ اولین ناوهواپیمابر دنیا که هواپیمای عملیاتی ندارد! - چای قند پهلو

به گزارش خبرنگاران به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، اگرچه تصور می شد با تبلیغات و سانسورهای هدفمند رسانه های غربی، طرح فروش جنگنده اف 35 به متحدان آمریکا سرعت گرفته و این کشور، سود زیادی از این معامله اقتصادی- نظامی به جیب می زند اما سناریوی ایالات متحده به خوبی که تصور می شد پیش نرفت و همچنان مسائل و افزایش هزینه های استفاده از این جنگنده، موجب اعتراض کاربران آن شده است. در جدیدترین حاشیه و مسئله ای که درباره این جنگنده پیش آمده، به نظر می رسد نزدیک ترین متحد آمریکا در جهان یعنی انگلستان نیز از این جنگنده خسته شده و به دنبال تمام کردن مشارکت خود در این طرح است. اما قبل از رسیدن به بحث های مربوط به انگلستان و اف 35 بد نیست در ابتدا نگاهی به ریشه های مسائل پروژه مورد نظر داشته باشیم.

کلیت برنامه جنگنده تهاجمی مشترک یا JSF که از ابتدای قرن جدید شروع به کار کرد، بر پایه یک هواپیمای منظوره در سه مدل اصلی بود که بتواند جایگزین چندین جنگنده غربی خصوصا، اف 16، اف 18، هریر و آ 10 گردد. این جنگنده در سه مدل A، B و C توسعه پیدا کرد که مدل آ در حقیقت گونه نشست و برخاست عادی مخصوص نیروی هوایی، گونه بی در حقیقت مدل نشست و برخاست کوتاه و عمودی و مدل سی نیز گونه ناونشین این هواپیما به حساب می آید. از همان ابتدای طرح، تاخیرها و افزایش هزینه ها یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در مورد این پرنده بود و در بحث هزینه های خرید در سری های اولیه، قیمت هر جنگنده به بالای 100 و حتی گاهی حدود 120 میلیون دلار هم می رسید. البته با افزایش تعداد فراوری این جنگنده قیمت فراوری کاهش پیدا کرد اما مسائل، در بخش دیگری خود را نشان داد.

جنگنده های اف 35 بی در راستا انتقال از آمریکا به انگلیس در سال 2018 میلادی

جنگنده اف 35 در حقیقت متکی به یک رایانه خاص است که باید برای استفاده از هر بخش آن و یا اضافه کردن هر سیستم جدید به آن، یک سری تغییرات و ارتقاء های نرم افزاری انجام داد. بخشی از این ارتقاء ها با عنوان بلوک ها شناخته می شوند. در حال حاضر یکی از جدیدترین ارتقاء ها به اسم بلوک 4 شناخته می گردد. بسیاری از جنگنده هایی که در این سالها به خود نیروهای مسلح آمریکا یا بعضی از مشتریان بین المللی آن تحویل شده در بلوک های پایینی تحویل شده و عملا کشورهای خریدار بایستی در یک هزینه جدید دوباره با صرف رقم های قابل توجه ارتقاء نرم افزاری پرنده ها را انجام دهند.

انگلستان شریک عظیم یا بازنده عظیم؟

اگر بخواهیم به ابتدای عصر موتورهای جت بازگردیم، انگلستان به نوعی یکی از پایه گذاران و اصلی ترین سازندگان هواپیماهای جت جنگی به حساب می آید. در سالهای جنگ سرد و به دلیل فشارهای بعد از تمام شدن جنگ جهانی به اقتصاد این کشور و از دست دادن بخش زیادی از مستعمره ها توسط این کشور، عملا انگلیسی ها از رقابت مستقل برای طراحی و ساخت جنگنده خارج شده و به سمت طرح های مشترک با دیگر کشورهای اروپایی رفتند که طرح هایی مثل جنگنده تورنادو و یا یوروفایتر تایفون از جمله این برنامه ها بوده اند. در برنامه اف 35 انگلیسی ها به عنوان اولین شریک در این طرح عظیم وارد شده و آمریکایی ها بارها تاکید کردند که دسترسی های بسیار خاصی را هم به موارد طبقه بندی شده جنگنده اف 35 به انگلستان به عنوان شریک راهبردی خواهند داد.

از همان ابتدای کار، انگلیسی ها به دنبال زنده کردن نیروی دریایی رو به ضعف خود بود اما جنگنده های عمود پرواز هریر که در سالهای قبل از روی ناوهای هواپیمابر انگلیسی پرواز می کردند عملا توانایی مقابله با تهدیدات جدید را نداشته و انگلیس نیز به سمت بازنشسته کردن ناوهای هواپیمابر قدیمی و جنگنده های هریر و ساخت نسل جدید ناوهای هواپیمابر به اسم ملکه الیزابت در دو فروند و مجهز کردن آنها با جنگنده اف 35 مدل بی رفت. نیروی هوایی انگلیس نیز در نهایت تصمیم به خرید همین مدل از جنگنده اف 35 گرفت. در نهایت و بر اساس گزارشی که بر اساس برآورد دفاعی سال 2015 انگلستان منتشر شده، قرار بر این بود که این کشور در طول مدت فراوری این جنگنده در نهایت 138 فروند از آنها را از آمریکا خریداری و در نیروی دریایی و هوایی خود وارد خدمت کند.

تمرین های نشست و برخاست توسط جنگنده اف 35 بی از روی ناو هواپیمابر ملکه الیزابت

در حال حاضر خرید 48 فروند اف 35 بی برای نیروی دریایی انگلیس و دو ناو هواپیمابر ملکه الیزابت و پرنس ولز قطعی شده چرا که در صورت لغو شدن این قرارداد، اصولا پرنده ای برای عملیات از روی این ناوها وجود ندارد که در مجموع، این قرارداد چیزی در حدود 9.1 میلیارد پوند برای انگلیسی ها هزینه در بر خواهد داشت. البته بعضی منابع نزدیک به دولت انگلیس این مسئله را طرح نموده اند که برآورد 9.1 میلیاردی با افزایش رو به رو بوده و در نهایت رقمی در حدود 10.5 میلیارد دلار بر روی دست لندن خرج خواهد گذاشت. در کنار تمام مسائل و افزایش قیمت ها و تاخیرهای برنامه اف 35 که به نوعی تمامی کشورهای عضو برنامه را درگیر نموده بود، انگلیسی ها از سال 2016 و با نزدیک شدن زمان تحویل ناوهای هواپیمابر، فشارها را بیشتر و بیشتر احساس کرد. اولا قرار بود تا امسال میلادی یعنی 2020، شرکت لاکهید مارتین آمریکا تعداد 48 فروند از این جنگنده ها را به انگلستان تحویل دهد که تا به امروز این رقم تنها 18 فروند است و حتی برای تکمیل توان عملیاتی کامل یک ناو هواپیمابر انگلیس نیز کفایت نمی کند. بخشی از این 18 فروند در اختیار نیروی هوایی انگلیس قرار گرفته و تعدادی از آنها نیز برای تمرین خلبانان نیروی دریایی مورد استفاده قرار می گیرد.

ناو هواپیمابر ملکه الیزابت

ناو هواپیمابر ملکه الیزابت از سال 2017 میلادی رسما وارد خدمت نیروی دریایی انگلیس شده ولی همچنان می توان گفت بدون اسکادران عملیاتی در حال اجرا یک سری از تمرین ها و بازبینی ها قرار گرفته است. در چندین نوبت جنگنده های اف 35 بی تحویلی به انگلستان روی این ناو اقدام به نشست و برخاست نموده اند اما هنوز تا رسیدن به شرایط داشتن اسکادران های عملیاتی، فاصله زیادی وجود دارد. ناو پرنس ولز نیز در سال 2019 به طور رسمی وارد خدمت نیروی دریایی انگلیس شده اما هنوز خبری از جنگنده برای آن نبوده و صرفا به انجام یک سری آزمایش های دریایی مشغول است. خود ناو ملکه الیزابت نیز تا به امروز چندین بار دچار مسائل فنی در حد ایجاد شکاف در بدنه و نفوذ آب به درون آن نیز شده که این مسائل بارها باعث بازگشت آن به بندر و طی مدتی در ساحل برای تعمیرات بوده است.

اما مسائل از زمانی حادتر شد که در سال 2019 میلادی یک مسئله بسیار عجیب در مورد مدل های بی و سی این جنگنده عیان گشت چراکه بر اساس آزمایش های صورت گرفته تعیین شد که در صورت ادامه پرواز مافوق صوت توسط جنگنده های اف 35 در این دو مدل، سازه پرنده در بخش دم دچار مشکل شده و شرایط پنهانکاری آن دچار مشکل می گردد. شرکت لاکهید نیز اعلام نمود که حل این مسئله به صورت فنی احتیاجمند تغییرات گران و طولانی بوده و کاربران بایستی پروازهای مافوق صوت را در فاصله های زمانی بسیار کوتاه انجام دهند. این مسئله خود در سناریوهای درگیری، خصوصا رهگیری اهداف پر سرعت یک مشکل عظیم برای این جنگنده ها خواهد بود. از مسائل دیگر برای جنگنده اف 35 هم می توان لیست طولانی مثل مسائل فنی روی زمین، محدودیت وزنی خلبان برای جایگاه، پیچیدگی های سیستم های پشتیبانی و تامین قطعات، انفجار تایر، دشواری های نرم افزاری و احتیاج به ارتقاء های گران قیمت برای نصب هر سیستم جدید اشاره نمود.

مسئله دیگر که در ابتدای گزارش نیز به آن اشاره شد مربوط به استاندارد های نرم افزاری مربوط به این جنگنده است. در اوایل تابستان امسال برای اولین بار تعیین شد که دولت انگلیس موافقت نموده که 48 فروند جنگنده اف 35 بی مورد نظر را که قرار است تا سرانجام سال 2025 میلادی تحویل بگیرد با بهای 27 میلیون دلار به ازای هر جنگنده به استاندارد بلوک 4 ارتقا بدهد. در حال حاضر عمده سلاح قابل حمل توسط این پرنده بمب های راهنمایی لیزری پیوی 4 و موشک کوتاه برد هوا به هوای آسرام است.

بدون این ارتقاء عملا این جنگنده توان استفاده از تسلیحاتی مثل تسلیحات دورایستای سری GBU-53/B و AGM-154 در کنار موشک های هوا به سطح SPEAR 3 را نخواهد داشت. همچنین بهره گیری از نسل جدید سیستم های هدف گیری و اطلاع یابی از شرایط اطراف جنگنده اف 35 احتیاج به این ارتقاء برای فعال شدن خواهد داشت. منابع خبری همچنین اطلاع پیدا کردند که انگلستان پاد توپ های 25 میلی متری که برای مدل بی توسعه پیدا نموده را خریداری ننموده و جنگنده های اف 35 انگلیسی بدون توپ در میدان ظاهر خواهند شد.

صبر انگلیس به سر رسیده؟

اما اخباری که برای اولین بار طی چند روز گذشته توسط روزنامه تایمز انگلیس منتشر شده نشان می دهد که ظاهرا صبر انگلیسی ها از بد قولی و دروغ گویی های آمریکایی ها به به سر آمده و قرار است اتفاقات مهمی در مورد پروژه اف 35 در انگلیس رخ بدهد. بر اساس گزارش این روزنامه انگلیسی، قرار است مقامات این کشور تصمیم بگیرند که احتمالا یا صرفا به همان 48 فروند اف 35 برای دو ناو هواپیمابر خود بسنده نموده و یا در نهایت چیزی در حدود 70 جنگنده خریداری نموده و مشارکت در این برنامه را متوقف نمایند. قرارداد و ضمانت اولیه انگلیس صرفا خرید 48 فروند از جنگنده های اف 35 بوده است.

این احتمال طرح شده که بودجه در نظر گرفته شده برای باقی جنگنده های اف 35 در انگلیس، جهت توسعه برنامه جنگنده نسل 6 بومی تمپست هزینه خواهد شد. این برنامه یک طرح بر اساس کوشش شرکت BAE سیستمز بوده که قرار است قابلیت های خاص مثل بهره گیری از هوش مصنوعی یا توان پرواز با سرنشین یا بدون سرنشین انتخابی داشته و در دهه آینده میلادی به پرواز درخواهد آمد.

ماکتی از جنگنده نسل 6 تمپست

این که تصمیم نهایی انگلیس در این زمینه در مورد اف 35 چه باشد مسئله ای است که در آینده نزدیک تعیین خواهد شد. اما تجربه آنچه تا به امروز بر سر این شریک و دوست قدیمی ایالات متحده در این برنامه آمده نشان دهنده آن است که آمریکا برای سود بیشتر و کسب درآمد، حتی بر سر متحد عظیم خود نیز کلاه گذاشته و جنگنده ای را با قیمت بسیار گران تر از مبلغ توافق شده، بسیار دیر تر از زمان لازم و البته با توانایی هایی پایین تر از آن چه گفته شده تحویل دهد. با این اوصاف، حدس این که آمریکا با دیگر متحدان خود و سایر کشورهای جهان چگونه رفتار خواهد نمود نباید خیلی سخت باشد.