عملیات ساخت موزه گنبد کاووس فقط به 25 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده است - چای قند پهلو

گنبد کاووس با قدمت افزون بر 6 هزار سال به عنوان بخشی از استان گلستان فعلی از لحاظ پیشینه تاریخی (پیش از اسلام) به نامهای ورکان، هیرکان و هیرکانیه مشهور بود و بعد از اسلام به جرجان و در دوره تیموری به بعد به گنبد قابوس و از سال 1316 نیز گنبد کاووس نامگذاری شد و با داشتن ظرفیت های تاریخی و فرهنگی فراوان احتیاجمند احداث موزه است.

بناها و آثار تاریخی مانند بلندترین گنبد آجری دنیا با قدمت هزار و 25 سال، بقایای دیوار دفاعی گرگان (سد اسکندر) به طول 200 کیلومتر و عرض 2 تا 10 متر ساخته شده در دوره ساسانیان، آثار به جای مانده شهر تاریخی جرجان که از بلاد معتبر دوره های سامانیان، آل زیار و سلجوقیان بوده و وجود افزون بر 60 تپه تاریخی تا شعاع 15 کیلومتری مرکز شهر تنها بخشی از گنجینه این شهر 6 هزار ساله و از دلایل اصلی شروع ساخت موزه آن در زمین 2 هکتاری اهدایی شهرداری و شورای اسلامی این شهر در بوستان موسوم به داریوش درسال 94 بود.

وجود زیارتگاه امامزاده یحیی بن زید نوه امام زین العابدین (ع) که دارای بنای بزرگ و محوطه ای وسیع و رواق آیینه کاری شده بوده با محراب و گچ بری های صورت گرفته مربوط به دوره سلجوقی در جوار ضریح مطهر آن امامزاده به همراه تنوع اقوام با فرهنگ، آداب و رسوم و البسه و پوشاک خاص آنها از دیگر ظرفیت های تاریخی و فرهنگی گنبد کاووس است که ضرورت تسریع در تکمیل موزه این شهر را دوچندان می نماید.

نکته ای که عبدالمجید نورتقانی، مدیر پایگاه میراث دنیای گنبد قابوس با اشاره به قدمت تاریخی شهرستان گنبد کاووس و آثار و ابنیه های تاریخی موجود در آن اعتقاد دارد: این منطقه پردیس آینه تمدن اسلامی است.

وی پیرامون اینکه عملیات ساخت موزه گنبد کاووس فقط به 25 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده است، اضافه نمود: بناهای تاریخی موجود در این منطقه از جمله بنای گنبد قابوس که یکی از شاهکارهای معماری عصر طلایی اسلامی در قرن 3 و 4 هجری قمری و شاهدی بر نگاه مهندسی و دانش معماری اسلامی آن دوره است، اشیای تاریخی قابل توجه کشف شده در منطقه که هم اکنون در موزه ملی، موزه گلستان یا در استانهای دیگر نگهداری می گردد، در کنار فرهنگ و آداب و رسوم اقوام فعلی ساکن در این دیار می تواند، مهر تاییدی بر تسریع و تکمیل موزه این شهر باشد.

با این حال اگرچه آیین شروع عملیات اجرایی ساخت موزه گنبد کاووس با نام موزه بزرگ گلستان در دهه فجر سال 94 با حضور استاندار گلستان، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و مسئولان محلی و با اعتبار اولیه پیش بینی شده 22 میلیارد ریالی از محل ماده موسوم به 180 شروع شد اما در همان شروع پس از گودبرداری اولیه به دلایلی از جمله عدم تخصیص اعتبار، بازنگری در نقشه های اولیه و احداث موزه ای بزرگ حدود چهار سال به حال خود رها شد.

به سبب بعضی اعتراضات مردمی و فعالان فرهنگی گنبد کاووس نسبت به بدقولی متولیان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان و کشور و بعلاوه تهدید رئیس شورای اسلامی وقت این شهر مبنی بر پس گیری زمین اهدایی در صورت شروع نشدن عملیات ساخت و ساز موزه، متولیان میراث فرهنگی استان با تزریق منابع مالی اندکی درسال 96 برای انجام مطالعات مرحله نخست پروژه، اخذ انشعابات آب و برق آن برای تجهیز کارگاه به وسیله پیمانکار و خاکبرداری برای اجرای فونداسیون ساختمان اقدام کردند.

پس از انجام اقدامات اشاره شده پروژه دوباره متوقف شد و در نهایت 22 آبان 97 جلسه هماهنگی احداث موزه بزرگ گلستان در گنبد کاووس با حضور محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه ها و اموال منقول تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، مدیرکل میراث فرهنگی گلستان و مسئولان شهرستانی برگزار گشت.

مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان در این جلسه دوباره از شروع عملیات اجرایی بزرگترین موزه منطقه شمال کشور در گنبد کاووس با اعتبار اولیه 22 میلیارد ریال در چند ماه آینده اطلاع داد و گفت: پس از خاتمه مطالعات و طراحی فاز دوم موزه گنبد که تا دو ماه دیگر خاتمه می یابد، برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار انجام می گردد.

ابراهیم کریمی اضافه نمود: عملیات اجرایی این موزه ابتدا قرار بود با زیربنای سه هزار و 500 مترمربع احداث گردد اما با نظر میراث فرهنگی کشور به حدود 6 هزار مترمربع افزایش یافته و اعتبار مورد احتیاج ساخت موزه گنبد از محل اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای این شهرستان، منابع استانی و ملی سازمان میراث فرهنگی تامین و تخصیص می یابد.

به گفته وی، موزه بزرگ گلستان در گنبد کاووس یک پروژه ملی و از مدرن ترین موزه های کشور خواهد بود که درصورت تخصیص به موقع اعتبارات، طی مدت چهار تا پنج سال آینده به بهره برداری می رسد.

با این حال تاخیر در شروع عملیات اجرایی موزه بزرگ گنبد کاووس و فرایند بسیار کند بعضی اقدامات صورت گرفته آن از یک سو و گرانی، تورم و افزایش قیمت کالاها، خدمات و دستمزدها از سویی دیگر سبب شد پروژه ای که قرار بود با هزینه نهایی 500 تا 600 میلیارد ریال ساخته و به بهره برداری برسد اکنون به وجود حدود 100 میلیارد ریال اعتبار هزینه شده به هزار میلیارد ریال اعتبار دیگر احتیاج دارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گنبد کاووس گفت: از زمان شروع عملیات اجرایی ساخت موزه بزرگ گلستان در این شهرستان از سال 95 تا خاتمه سال گذشته در مجموع 95 میلیارد و 445 میلیون ریال برای این پروژه هزینه شده است.

مریم آق آتابای اضافه نمود: از مجموع اعتبارات هزینه شده در بازه زمانی اشاره شده هشت میلیارد و 85 میلیون ریال آن از منابع شهرستانی و استانی و 87 میلیارد و 360 میلیون ریال دیگر از منابع ملی بوده است.

وی، انجام مطالعات خاک شناسی و آب، آزمایشات ژئوتکنیک در 2 مرحله، مطالعات فاز صفر و یک، طراحی کامل موزه بزرگ، اجرای چهار هزار و 500 مترمربع خاکبرداری جهت اجرای فونداسیون، اجرای 2 هزار و 500 مترمربع فونداسیون ضلع شرقی (سالن آمفی تئاتر و کافی شاپ) و اجرای ستون های طبقه همکف سالن آمفی تئاتر را از مهمترین اقدامات صورت گرفته برای ساخت موزه گنبد کاووس تا به امروز برشمرد.

آق آتابای افزود: اجرای کامل فونداسیون ساختمان موزه بزرگ، تکمیل اسکلت بتنی، اجرای آجر چینی های بیرونی و داخلی، اجرای تاسیسات ساختمانی و الکترونیکی آن، پوشش سقف، اجرای پوشش نما و محوطه سازی پیرامونی ساختمان موزه و طراحی، ساخت و تامین تجهیزات تخصصی موزه ای، اداری و عمومی آن از اقدامات مورد احتیاج برای تکمیل این پروژه ملی است.

به گفته وی، برآورد ریالی کل پروژه طبق لیست بهای ابلاغی سال 1400 سازمان برنامه و بودجه کشور هزار میلیارد ریال شامل 750 میلیارد ریال برای تکمیل ساختمان و اقدامات عمرانی و 250 میلیارد ریال برای تجهیزات فنی، تخصصی موزه ای و نمایشگاهی و اداری و عمومی است.

رهاورد سفر دولت به گلستان برای تکمیل موزه گنبد کاووس

به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گنبد کاووس در جلسه شورای اداری این شهرستان که 10 فروردین سال جاری با حضور سید محمد دهنوی، سرپرست معاونت هماهنگی امور مالی استاندار گلستان برگزار گردید، درخواست تخصیص اعتبار هزار میلیارد ریالی برای این پروژه از منابع سفر ریاست جمهوری به استان داده شد.

آق آتابای اضافه نمود: دراین جلسه معاون هماهنگی امور مالی استاندار گلستان قول تخصیص منابع مورد احتیاج تکمیل پروژه موزه بزرگ استان در گنبد کاووس را داد و گفت: این پروژه یکی از سه پروژه بزرگ حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان است که اعتبار مورد احتیاج آن تامین خواهد شد.

مردم گنبد کاووس خاطره خوشی از اجرای کند، لاکپشتی و طولانی بعضی پروژه های ملی در شهر خود از جمله طرح ملی جمع آوری فاضلاب شهری که در سال 74 عملیات اجرایی آن شروع و قرار بود ظرف یک دوره چهار یا پنج ساله تکمیل و به بهره برداری برسد اما اکنون با گذشت حدود 28 سال هنوز به نیمه راه نیز نرسیده، ندارند و نگرانند که مبادا پروژه موزه بزرگ گلستان در این شهر هم به سرنوشت ذکر شده، تبدیل گردد.