نقدها و نمرات فیلم هیولا؛ در جست و جوی حقیقت (جشنواره کن 2023) - چای قند پهلو

فیلم هیولا درباره مادری (با بازی ساکورا آندو که در فیلم دزدان فروشگاه هم با کوره ئیدا همکاری داشت) است که متوجه رفتارهای عجیب و غیرعادی پسر کوچکش میناتو (با بازی سویا کوروکاوا) می شود و احساس می نماید که مسئله ای وجود دارد. او که متوجه می شود مشکل از جانب معلم میناتو است، به مدرسه می رود. اما حقیقت داستان به تدریج از چشم مادر، معلم و میناتو معین می شود.

کوره ئیدا که از سال 1995 کار خود را با فیلم موباروسی (Maborosi) آغاز کرد، تا کنون نزدیک به 15 فیلم در کارنامه حرفه ای خود به ثبت رسانده که برای بسیاری از آن ها جوایز معتبری هم دریافت نموده است. فیلم های این کارگردان بیشتر درام های خانوادگی را تشکیل می دهند و کوره ئیدا در به تصویر کشیدن جزییات زندگی و روابط انسانی بسیار مهارت دارد.

فیلم هیولا برای اولین بار در 17 می در جشنواره کن 2023 و به عنوان اولین فیلم در بخش اصلی رقابت ها به نمایش عایدی و در سرانجام با تشویق فراوان از سوی منتقدان در سالن نمایش روبرو شد. منتقدان به طور میانه به این فیلم 2.3 ستاره دادند. نقش آفرینی بازیگران، کارگردانی کوره ئیدا و فیلمنامه یوجی ساکاموتو از جمله نقاط قوت فیلم هیولا است که منتقدان به آن اشاره کردند.

هالیوود ریپورتر- دیوید رونی

هیروکازو کوره ئیدا پس از ساخت حقیقت (The Truth) در فرانسه و دلال (Broker) در کره جنوبی، برای اولین بار پس از دزدان فروشگاه که به درستی مورد تحسین نهاده شد، به ژاپن بازمی شود و برای اولین بار با فیلمنامه نویسنده دیگری کار می نماید. در هیولا بسیاری از مضامین مکرر انسان گرایانه مانند از دست دادن، انزوا، ماهیت گریزان خوشبختی و کشمکش های خانواده های مشکل دار به چشم می خورد. ظرافت، شفقت و حساسیت مرسوم کارگردان در این درام موج می زند.

رشته ای که در فیلمنامه اورجینال یوجی ساکاموتو همه چیز را به هم وصل می نماید، نشان می دهد که چگونه سکوت سنتی ژاپنی، چه از روی رسم، شرم یا تمایل به در امان ماندن از احساسات دیگران می تواند مانع از برملا شدن حقیقت شود. این اتفاق در صحنه های پرتنشی رخ می دهد که در آن سائوری، مادر عصبانی، با مدیر مدرسه، خانم فوشیمی (با بازی یوکو تاناکا)، یک زن باوقار که اخیرا نوه اش را در شرایطی غم انگیز از دست داده، روبرو می شود.

بازی ها در کل بسیار چشم نوازند و مهارت بی نظیر کارگردان در کار با بچه ها قابل تحسین است. سکانس ها طبیعی و آرام هستند، اما از نظر احساسی در تصاویری مانند دو دوست که با شادی بر روی خطی از سبزه های آفتاب خورده می دوند، طنین انداز می شوند. این درام با موسیقی ملایمی از پیانو و گاهی اوقات شیپور نامتوازن به وسیله مرحوم ریویچی ساکاموتو، که این فیلم به عنوان آخرین پروژه حرفه ای اش، به او تقدیم شده است، تکمیل می شود.

هیولا یک فیلم تماما کوره ئیدایی نیست، بدون شک برای بی نقص بودن از چیزهای زیادی دریغ می نماید، اما برای تحسین نمایندگان فیلم های این کارگردان، تماشایی خواهد بود.

گاردین- پیتر برادشاو

کوره ئیدا در این درام خانوادگی ما را با پیچیدگی روابطی چون قلدری، همجنس گراهراسی، اختلال در عملکرد خانواده، احترام به سیستم معیوب، و شایعه پراکنی رسانه های اجتماعی به چالش می کشد. تمام این ها دست به دست هم می دهند تا از یک اشتباه، هیولایی ترسناک خلق نمایند. کوره ئیدا برای این فیلم با آهنگساز فقید ریویچی ساکاموتو همکاری می نماید که موسیقی او لایه ای از تفاوت های ظریف و معنادار را بوجود می آورد. آکوردهای غم انگیز پیانو اغلب به طور متناقض به صحنه ای از درام اضافه می شود، تا این منظور را برساند که حقیقت هنوز در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. هیولا فیلمی است که مفهوم خود را به طور کلی به راحتی بیان نمی نماید و موتیف تکراری آن بازپخش یک اتفاق از دیدگاه های فرق دارد. در فیلمی دیگر با ژانری متفاوت یا کارگردانی دیگر، این موضوع ممکن است به یک داستان پردازی روان و لذت بخش تبدیل شود، اما در اینجا مخاطب را با سوالات بیشتر و دور کردن از پاسخ های ممکن روبرو می نماید.

همه چیز با یک ساختمان در حال سوختن آغاز می شود، شعله ای چشمگیر در برابر آسمان شب، و این رویداد دیدنی نقطه آغاز مناسبی را برای فیلم فراهم می نماید. این ساختمان محل یک کافه زهوار دررفته، و شایعه ای رسواگر درباره معلم مدرسه آقای هوری (با بازی ایتا ناگایامی) به عنوان یکی از مشتریان آن است. مادر مجرد سائوری (با بازی ساکورا آندو) این داستان را شنیده است و بنابراین احتمالا از قبل تمایل دارد که درباره مرد بد فکر کند. پسرش میناتو (با بازی سویا کوروکاوا) که از مدرسه به خانه می آید، می گوید که آقای هوری او را با توهین عجیب مغز خوکی تحقیر و تنبیه نموده است.

سائوری خشمگین به دفتر مدیر (با بازی یوکو تاناکا)، زنی که به خاطر مرگ نوه اش غمگین است، هجوم می آورد و شرح می خواهد، و مدرسه کوشش می نماید با یک عذرخواهی رسمی و قانونی عجیب، همراه با تعظیم، همه چیز را فیصله دهد. این اتفاق به قدری غیرصادقانه و بی ربط به درخواست او است که سائوری فقط خشمگین تر می شود. اما بعد از آن آقای هوری به او می گوید که میناتو یک کودک دیگر را آزار می دهد.

هیولا چیزی نیست که در ابتدا به نظر می رسد. روایت، سوتفاهم های مداوم را از بین می برد تا زمانی که به هسته احساسی حقیقت می رسد، و فیلم به ما امید می دهد، و ناکاممان نمی گذارد. اجراهای ساکورا آندو، ایتا ناگایامی و پسران، صریح و صادقانه است. خود داستان با انبوهی از رمز و راز ساخته شده است که شاید لازم نبود آنقدر متراکم باشد. اما این فیلمی است که با شعور اخلاقی و انسانی بسیار ساخته شده است.

ورایتی- پیتر دبروج

فیلم به فیلم، از هیچکس نمی داند (Nobody Knows) تا دزدان فروشگاه، کارگردان چیره دست ژاپنی هیروکازو کوره ئیدا ثابت نموده است که یکی از انسان گراترین کارگردانان این رسانه است که تمایل دارد همواره برترین جنبه انسان، به ویژه بچه ها را ببیند. برنده نخل طلای سال 2018 این بار با برگشتن به ریشه های ژاپنی اش آن هم پس از دو فیلم نسبتا ناامیدنماینده در خارج از کشور (دلال و حقیقت)، حضور خود در رقابت های کن را با ساختمانی در آتش افتتاح می نماید. ساختمانی که در آن یک کافه برای مردان تنها وجود داشت و میناتو کلاس پنجمی (با بازی سویا کوروکاوا) در حال تماشای این جهنم از بالکن مجاور است. کوره ئیدا سه بار دیگر در طول فیلم به این صحنه بازمی شود و هر بار داستان را، قبل از اینکه در نهایت فاش شود چه کسی این آتش را به راه انداخته است، از زاویه ای متفاوت روایت می نماید.

عنوان فیلم برای مدتی ما را گمراه می نماید و باعث می شود تا در خصوص تاریکی که میناتو جوان را احاطه نموده است، حدس هایی بزنیم. آیا ممکن است یک کودک مقصر بوده باشد؟ چه چیزی باعث می شود یک نفر به هیولا تبدیل شود؟ و هنوز نگران نماینده تر اینکه، چه چیزی باعث می شود یک کودک 11 ساله چنین برچسبی را برای خود بپذیرد؟ این و صدها سوال دیگر در مغز ما می چرخند، زیرا کوره ئیدا از پسری ناسازگار، مادر مجردش سائوری، معلم عجیب مدرسه آقای هوری تصاویری در حال تغییر مداوم و گاهی سخت گیرانه ارائه می دهد. و شخصیت های مختلف دیگر، که ثابت می نماید هر یک بسیار پیچیده تر و ناشناخته تر از آن چیزی است که در ابتدا تصور می کنیم.

بعد از حدود 45 دقیقه که از فیلم می گذرد، کوره ئیدا به ما اجازه می دهد قبل از تنظیم مجدد جدول زمانی و نگاهی دوباره از دید آقای هوری، فکر کنیم که اتفاق وحشتناکی برای میناتو در میان یک طوفان اتفاق افتاده است. این استراتژی شبیه به راشومون (Rashomon) کوروساوا است، زیرا اگرچه خود رویدادها تغییر نمی نمایند، اما دیدگاه را تغییر می دهد، همانطور که کوره ئیدا نشان می دهد رسیدن به نتایج نادرست درباره افراد چقدر آسان است. خلاصه متوجه می شویم که میناتو مادرش را گمراه نموده است. هیولا درباره اینکه چرا پسر ممکن است دروغ گفته باشد وضوح کمی ارائه می دهد، و به طور نامحسوس نشان می دهد که آقای هوری با اظهاراتی مانند آیا شما یک مرد واقعی هستید؟ شاگردانش را اذیت می نماید.

در تاثیرگذارترین صحنه فیلم، میناتو به مدیر مدرسه اش اعتراف می نماید و به او اطمینان می دهد که خوشبختی چیزی است که هر کسی می تواند داشته باشد. از اینجا به بعد، هیولا دیگر با ما بازی نمی نماید و پیغام خود را به زبان می آورد. طوفان برای سومین بار به شهر می رسد و به جای این که نشان دهد پسر ممکن است در خطر باشد، خورشید را به تصویر می کشد. راز میناتو هم مانند این خورشید از پس ابرها بیرون می آید.