شیوع کرونا، فرصتی برای احیای غارها - چای قند پهلو

به گزارش ایسنا، غارها همیشه مفهوم نوستالژیکی را برای انسان تداعی می نمایند. از اولین نگاره های تاریخ بشر بر دیوار آن ها تا اولین خانه انسان ،غارها پیوندی ناگسستنی با زندگی انسان داشته اند. امروز هم در هیاهوی عصر تکنولوژی، غارها آیینه تاریخ طبیعت و دفترچه خاطرات بشر محسوب می شوند. چند سالی می گردد که در کشور ما دوم مهرماه به اسم روز ملی غار پاک نامگذاری شده است. این روز بیانگر اهمیت این اکوسیستم و لزوم مراقبت و نگهداری از غارهاست.

دکتر محمد مدادی با اشاره به اهمیت غارها و نامگذاری دوم مهرماه به اسم روزملی غار پاک اعلام کرد: غارها از چند بعد متفاوت دارای اهمیت هستند. از منظر زیست محیطی دارای اکوسیستم کاملا منحصر به فردی هستند و در این اکوسیستم نیمه بسته موجوداتی زندگی می نمایند که میلیون ها سال است که با این شرایط تطابق پیدا نموده اند و تغییر این شرایط سبب آسیب جدی به زندگی این زیست مندان خواهد شد.

مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه نمود: حشرات، سخت پوستان و حتی پستاندارانی همانند خفاش ها از جمله گونه هایی هستند که در غارها زندگی می نمایند. این موجودات نه تنها درون غار بلکه خارج از آن هم با اکوسیستم های دیگر در ارتباط هستند و تبادلات آن ها با محیط بیرون از اهمیت زیست محیطی زیادی برخوردار است.

مدادی در ادامه گفت: یکی از این موارد گرده افشانی گیاهان است که از طریق خفاش ها انجام می گردد بعلاوه خفاش ها به دلیل صندلی خود در زنجیره غذایی به تعدیل جمعیت حشرات هم یاری شایانی می نمایند. از سوی دیگر بسیاری از پستانداران از غارها به اسم مامن و محل استراحت خود استفاده می نمایند که این مورد هم اهمیت بالای غارها از نظر اکولوژیک را نشان می دهد.

وی با تاکید بر ارتباط نزدیک غارها با منابع آب زیرزمینی ادامه داد: عمده غارهای جهان و به خصوص غارهای ایران در محیط های کارستی شکل گرفته اند. بستر کارستی ارتباط تنگاتنگی با منابع آب زیرزمینی دارد و بالطبع نوع برخورد ما با غارها می تواند منجر به حفاظت از منابع آب زیرزمینی و یا برعکس منجر به آلودگی و صدمه تماشا این منابع گردد.

مدیر کل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به صندلی ویژه غارها در جهانگردی گفت: یکی دیگر از مواردی که نشاندهنده اهمیت بالای غارهاست، موضوع جهانگردی است. جهانگردی در غارها در سه سطح تعریف می گردد. مورد اول غارهایی هستند که به صورت عام پذیرای جهانگردان هستند. این غارها غارهای عمومی یا SHOW CAVE نام دارند. 12 غار در کشور ما در این دسته بندی قرار می گیرند.

مدادی افزود: مورد دوم غارهایی هستند که جهانگردی در آن ها در قالب تورها انجام می پذیرد. متاسفانه در سال های گذشته این تورها بدون رعایت ضوابط مشخص شده فعالیت می نمایند و گاهی به اکوسیستم غارها آسیب می زنند بعلاوه غارنوردی و غارپیمایی سومین مورد قابل توجه در رابطه با جهانگردی در غارهاست که در قالب ورزشی و به صورت یک رشته خاص وجود دارد.

وی واژه بومگردی را برای توصیف جهانگردی در محیط زیست مناسب خواند و گفت: به کار بردن واژه جهانگرد در رابطه با غارها و به طور کلی محیط زیست نادرست است و باید از اصطلاح بوم گردی یا ECHOTOURISM استفاده گردد. این واژه جهانگردی مسئولانه در طبیعت را تبیین می نماید و با توجه به اهمیت ویژه غارها بر ترویج فرهنگ صحیح جهانگردی در طبیعت تاکید دارد.

مدادی شیوع ویروس کرونا را فرصتی برای ترمیم آسیب های وارد شده به طبیعت دانست و اظهارکرد: شیوع کووید 19 باعث شد تا کل اکوسیستم بتواند نفسی به راحتی بکشد. غارها هم از این قاعده مستثنی نبودند و شرایط کرونا سبب شد تا بخشی از صدمات وارده به محیط زیست در سال های اخیر ترمیم گردد. علی رغم صدمات گسترده ای که کووید 19 به سلامت روحی و جسمی انسان ها وارد کرد، فوایدی هم برای محیط زیستی داشت که در مقابل اقدامات مخرب انسان در معرض نابودی قرار داشت.

وی افزود: با کاهش تعداد سفرها و جهانگردان به دلیل شیوع کرونا، فرصت خوبی برای بازیابی محیط زیست بعلاوه غارها فراهم شد البته از همین لحظه باید تمهیداتی اندیشیده گردد تا در دوران پساکرونا و زمانی که شرایط به وضع عادی خود بازگردد، محیط زیست و به طور خاص غارها با هجوم غیرعادی جهانگردان صدمه نبینند.

مدادی در سرانجام با تاکید دوباره بر صندلی ویژه غارها گفت: غارها و محیط های کارستی اهمیت بالایی نزد سازمان های بین المللی و مسئولان کشورها دارند و در جهان توجه ویژه ای به آن ها می گردد بعلاوه اتحادیه بین المللی غارها سال 2021 را سال بین المللی غار و کارست نامگذاری نموده است تا اهمیت غارها را بیش از پیش یادآوری کند. امیدوار هستیم در کشور ما هم با همکاری دستگاه های متولی و سمن ها و فعالان بخش غار به حفاظت و بهره برداری پایدار از این منابع طبیعی برسیم و بتوانیم از این سرمایه های زیستی به درستی استفاده کنیم.